Kıyı devletinin açık denizlerdeki gemilere müdahale hakkı kapsamında güncel bir örneklem: "Kıyı devletinin karasularına ulaşmadan önce göçmen botlarının hareket noktasına geri itilmesi"

Abstract

Açık denizlerin serbestisi ilkesi, günümüzde kabul görmüş bir ilkedir. Bu ilke, ilk olarak Hugo Grotius tarafından esaslı biçimde tartışılmıştır. Sonraki dönemlerde de, özellikle deniz hukukunun kodifikasyonu çalışmaları sırasında, bu serbestinin sağladığı hak ve yükümlülüklerin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Diğer yandan uluslararası mekanizmaların güçlenmesiyle birlikte, göçmenlerle ilgili olarak açık denizlerde yaşanan insan hakkı ihlalleri, eskisinden daha çok gündemi meşgul etmeye başlamıştır. Örneğin, FRONTEX isimli Avrupa Birliği Ajansı’nın kurulması da yine bu kapsamda dikkat çekici bir gelişme olmuştur. 23 Şubat 2012 tarihli ve 27765/09 Başvuru Numaralı AİHM Kararı da sürece ilişkin bir diğer örnektir. Son zamanlarda ise kıyı devletlerinin müdahalesiyle, göçmen botlarının hareket noktalarına “geri itilmeleri” şeklinde gerçekleştirilen eylemlerin, uluslararası deniz hukuku açısından bir tartışma yarattığı gözlemlenmektedir. Bu çalışma; açık denizlerin serbestisi ilkesinin, açık denizlerde göçmenlere yönelik gerçekleştirilen müdahalelerin ve de geri göndermeme ilkesinin, günümüzde yaşanan gelişmelerle birlikte bir bütün olarak ele alınmasına olanak sağlar. Böylelikle, kıyı devletince “geri itme” eylemi olarak gerçekleştirilen müdahalenin uluslararası hukuk kurallarına uygunluğu tartışılacaktır. Türkiye ve Yunanistan arasındaki deniz alanları, konunun hukuki açıdan daha somut bir şekilde tartışılabilmesi için örneklem olarak seçilecektir.

Today, freedom of the seas is a generally accepted principle. This principle was first discussed thoroughly by Hugo Grotius. In the following periods, especially during the codification of the law of the sea, the rights and obligations provided by this freedom were tried to be determined. On the other hand, with the strengthening of international mechanisms, human rights violations on the high seas regarding migrants have started to be on the agenda more than before. For example, the establishment of the European Union Agency named FRONTEX has also been a remarkable development in this context. The decision of ECHR dated 23 February 2012 (App. No: 27765/09), is another example regarding the process. Recently, it has been observed that the intervention of the coastal states in the form of “pushing migrant boats back" to their departure points, have created a debate in terms of international law of the sea. This work; allows the concept of freedom of the seas, the interventions carried out against migrants on the high seas and the principle of non-refoulement to be addressed as a whole with the current developments and experiences. Thus, whether the interventions by the coastal states in the form of "push back" conform to the rules of international law will be discussed. The sea areas between Turkey and Greece will be chosen as a sample for a more concrete discussion of the issue from a legal perspective.