Otonom gemilerde gemi adamları ve özellikle kaptan

Abstract

Günümüzde insansız araç teknolojileri hızla gelişmektedir. Bu gelişmeler doğrultusunda hem devlet hem özel sektör teşebbüsleriyle otonom gemi inşa projeleri gündeme gelmekte, sefere çıkan insansız gemi haberleri medyada yer almaya başlamaktadır. Otonom gemiler, sektörün birçok ihtiyacını tatmin etmesiyle birlikte bu gemilere dair hukuk düzenlerinde yer alan spesifik bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu da otonom gemilerin halihazırda mevcut hukuk kurallarıyla değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Bunun neticesinde ise birçok hukuki sorunla yüz yüze gelinmektedir. Deniz seferinin ana aktörleri kaptan ve gemi adamlarıdır. Hukuk sistemlerinde, bahsedilen kişilerin hukuki vasfı ve fiillerinden kaynaklanan sorumluluk detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Fakat tam otonom gemilerde yapay zekâ, bazı otonom gemilerde ise kıyı kontrol merkezi gemi mürettebatının yerini almaktadır. Bununla birlikte, yapay zekâ ve kıyı kontrol merkezinin hukuki statüsü, uygulanacak hükümler ve bunların fiillerinden kaynaklanan sorumluluğun tespiti ve benzeri birçok sorun gündeme gelmektedir. Biz bu çalışmamızda ilk bölümde otonom gemileri teknik verilerle birlikte açıkladık ve bazı otonom gemi projelerine yer verdik. Otonom gemilerin avantajları ve dezavantajlarına değinerek tercih edilebilirliğini tartıştık. İkinci bölümde ise hem ulusal hem de uluslararası mevzuat kapsamında yer alan gemi tanımlarının otonom gemileri de kapsayacak nitelikte olup olmadığını tespit ettik. Üçüncü bölümde ise gemi adamlarının ve kaptanın yerini alması beklenen yapay zekâ ve kıyı kontrol merkezi personel ve operatörünün hukuki statüsünü yürürlükte olan ulusal ve uluslararası düzenlemeler kapsamında belirlemeye çalıştık. Ardından yürürlükteki mevzuatta kaptana ve gemi adamlarına ilişkin yer alan hükümlerin operatöre tatbiki halinde ortaya çıkacak neticeleri tartıştık ve sonuç bölümünde tespit edilen sorunlara dair yapılması gerekenleri belirttik.

Recently technology of autonomous vehicles is developed by leaps. In the direction of these developments, projects of autonomous ship buildings as enterprises of both governments and private sector are located at the top of the agenda, news of the cruising unmanned ships have widespread media coverage. Although autonomous ships fulfill several needs of the maritime sector, There aren’t specific regulations related to these ships in legal regimes. Therefore autonomous ships have to be evaluated in scope of current provisions of law. Thus, numerous legal issues emerge. Main actors of navigation are master and seafearers. In juridicial regimes, legal statuses of mentioned individuals are regulated elaborately. Nevertheless, artificial intelligence in fully autonomous ships, shore control center for semi-autonomous ships(remotely operated ships) subrogates the position of seafeares. In conclusion, various challanges related to the legal status of artificial inteligence and shore control center and determination of the liability arising from actions of these figures and similar cases ensues. In this study, in the first part, autonomous ships are introduced with technical data and some of the autonomous ship projects are mentioned. Advantages and disadvantages of autonomous ships are explained and preferability of it is discussed. In the second part, in scop of national and international legislation, definitions of ships detected and stated that if these definitions include autonomous ships as well. In the third part, legal status of artifical intelligence and personnel and operator of shore control centre who estimated to replace seafarers and master are indicated according to national and international law in force. Furthermore, results when current provisions related to seafarers and master applied to operator are discussed and in the conclusion, required actions for stated challanges are specified.