Siyasi partilerin denetimine dair kararlara karşı bireysel başvuru yapılamaması kuralı: Amacı, önemi ve değerlendirilmesi

Abstract

Siyasi partilerin denetimi görevini yerine getiren Anayasa Mahkemesi bu denetim kapsamında siyasi partiler hakkında çeşitli kararlar vermektedir. Siyasi partilerin kapatılması veya mali yardımdan yoksun bırakılması ile karşılaşılabilmektedir. Siyasi partiler hakkında yerine getirilen denetim kararları aleyhine bireysel başvuru yapılması Türk hukukunda mümkün değildir. Zira 6216 sayılı Yasa’nın m.45/3 hükmü anayasa mahkemesi kararlarına karşı bireysel başvuru yolunu kapamıştır. Siyasi partilerin denetimine dair kararlar da anayasa mahkemesi kararlarındandır. Madde hükmü tüm anayasa mahkemesi kararlarını kapsar biçimde belirlenmiştir. Benzer bir hüküm Alman hukukunda da yer almaktadır. Alman hukuk literatüründe bu kural iki gerekçe ile savunulmaktadır. Birincisi sınırsız (ad infinitum) denetim ihtimalini ortadan kaldırmaktır. Diğeri ise yargıçların kendi baktıkları davada tekrar yargıçlık yapmasını engellemektir. Bu menfaatler ışığında çalışmada Türk hukukunda siyasi partilerin denetim kararlarına karşı bireysel başvuru yapılamaması kuralı değerlendirilmiştir. Türk hukukunda siyasi partilerin denetim kararları görülürken Anayasa Mahkemesinin kendini davaya bakan mahkeme olarak görerek somut norm denetimi ile konuyu kendine gönderdiği bilinmektedir. Anayasa Mahkemesi bu durumu ise bireysel başvurularda kabul etmemiştir. Siyasi partilerin denetimine dair kararların bireysel başvuru ile denetimi Türk hukukunda mevcut düzenlemeler ışığında mümkün değildir. Bu çalışmada hukuk politikası açısından çeşitli öneriler sunulmuştur.

The Constitutional Court which performs the task of supervision of political parties renders various decisions on political parties within the scope of this supervision. Closing of political parties or deprivation of financial aid may be encountered. It is not possible under the Turkish law to file an individual application against the political party supervision decisions of the Constitutional Court. This is because art.45/3 of the Law No. 6216 has closed the individual application against the decisions of the constitutional court. Decisions on the supervision of political parties are among the decisions of the constitutional court. The provision of the article was determined by covering all the constitutional court judgements. A similar provision is also found in German law. In German legal literature, this rule is defended on two grounds. The first is to eliminate the possibility of unlimited (ad infinitum) review. The other one is to prevent the judges from becoming a judge again in the case they have judged. In the light of these interests, this study analyses the rule that no individual application can be made against the supervision decisions of the political parties in the Turkish law. In the Turkish law, it is known that the Constitutional Court considers itself as the court hearing the case and refers the matter to itself by means of concrete judicial review while reviewing the decisions on the supervision of political parties. The Constitutional Court has not acknowledged this in individual applications. It is not possible to review the decisions on the supervision of political parties through individual application in the light of the current regulations in Turkish law. In this study, various suggestions are presented in terms of legal policy.