Türkiye’nin savunma ve havacılık sanayii ve ihracatı’nın analizi (2002-2023)

Abstract

Türkiye’nin bir yandan askeri, siyasi ve ekonomik olarak bölgesinde güçlü bir aktör haline gelmesi diğer yandan ise Türk Silahlı kuvvetlerinin ihtiyaçlarını yerli kaynak ve teknolojilerden elde etme çabası savunma ve havacılık sanayi sektörünün son yıllarda hızla büyümesini sağlamıştır. Türk havacılık ve savunma sanayiindeki gelişmeler, özellikle 2002 sonrası ülke ekonomisinin gelişmesinde, istihdam artışında, inovasyon ve Ar-Ge çalışmaları çerçevesinde ciddi katkılar sağlamıştır. Bu makale 2002-2023 yılları arasında savunma ve havacılık sanayii ve ihracatının ekonomi-politik açıdan analizini yapmayı hedeflemektedir. Bu çalışmada Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü(SIPRI), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçıları Derneği (SASAD), Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine dayanarak savunma sanayii incelenmeye, analiz edilmeye çalışılmıştır. Savunma Sanayii; Türkiye’nin ivme kazanan sektörü olmasının yanında 2023 ihracat kalemleri içerisinde diğer sektörlere kıyasla daha fazla yükselişe geçen ihracat alanı olmuştur. İhracat yapılan ülkeler bazında değerlendirme yapıldığında son yıllarda Körfez İşbirliği Konseyi(KİK) ülkeleriyle yapılan anlaşmalar göze çarpmaktadır. Bu iş birlikleri bölgesel olarak istikrar ve güvenliği sağlamak, ekonomik kalkınmayı teşvik etmek açısından önemli gözükmektedir. KİK ülkeleri dışında Afrika devletlerine yapılan savunma sanayii ihracatları da son dönemde artmıştır. Türk savunma ve havacılık sanayiinin, yerli kaynaklarla üretilen ileri teknoloji ürünler sayesinde ülke güvenliğine katkı sağlamasının yanı sıra yüksek ihracat potansiyeline de sahip olduğu incelenen verilerden anlaşılmaktadır.

Turkey's efforts to become a strong military, political, and economic power in its region while also striving to meet the needs of its armed forces through domestic resources and technologies have led to the rapid growth of the national defense and aviation industry sector. Developments in the Turkish aviation and defense industry, particularly since 2002, have made significant contributions to the country's economic development, employment growth, innovation, and R&D activities. This article aims to analyze the defense and aviation industry exports from an economic and political perspective between 2002 and 2023. The subject is examined and analyzed based on data from the Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), the North Atlantic Treaty Organization (NATO), the Defense and Aerospace Industry Manufacturers Association (SASAD), the Defense Industry Presidency (SSB), and the Turkish Exporters Assembly (TIM). In addition to being Turkey's rapidly growing sector, the defense industry has been among the main export areas that has seen the most significant increase compared to other sectors in exports in 2023. When evaluated based on the countries to which exports are made, agreements with Gulf Cooperation Council (GCC) countries have been prominent in recent years. These collaborations appear to be significant in terms of ensuring regional stability and security, promoting economic development. Defense industry exports to African countries have also increased. Based on the examined data the one can claim that Turkish defense and aviation industry has high export potential and can contribute to the country's security through advanced technology military products produced with domestic resources.