Eşler ve yakın akrabalar arasındaki ivazlı tasarrufların bağışlama sayılmasıyla ilgili İik M. 278/3-1 hükmüne ilişkin bir değerlendirme

Abstract

İcra ve İflâs Kanunu’nun 278. maddesinin üçüncü fıkrasının birinci bendinde borçlunun eş veya belli bir dereceye kadar olan yakın akrabalarıyla gerçekleştirdiği bazı ivazlı tasarrufların bağışlama sayıldığı ve iptal edileceği düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm borçlular için herhangi bir usûlî güvence içermemekte ve onların savunma haklarını ölçüsüz bir şekilde sınırlamaktadır. Anayasa Mahkemesi de 15.11.2018 tarihli ve 30596 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 11.07.2018 tarihli ve 9/84 sayılı kararıyla, somut norm denetimi başvurusu yoluyla önüne gelen İcra ve İflâs Kanunu’nun 278. maddesinin üçüncü fıkrasının birinci bendini denetlemiş; hükümde yer alan ve konu bakımından yetkisi kapsamında olan “neseben veya” ibaresini Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir. Bu karar sonrası İcra ve İflâs Kanunu’nun 278. maddesinin üçüncü fıkrasının birinci bendinin henüz bir norm denetimine konu edilmemiş kısmının hem yerindeliği hem de Anayasa’ya uygunluğu tartışmalı hâle gelmiştir. Bu çalışmada ilk olarak İcra ve İflâs Kanunu’nun 278. maddesinin üçüncü fıkrası ele alınacak, ardından Anayasa Mahkemesi’nin verdiği iptal kararı ve bu karar sonrası hükmün yürürlükteki hâli ispat hakkının sınırlanmasında dikkate alınması gereken kriterler kapsamında değerlendirilecektir. Son olarak yapılması gereken yeni düzenlemeye ilişkin çözüm önerisinde bulunulmaya çalışılacaktır.

: First subparagraph of the third paragraph of the article 278 of the Code of Enforcement and Bankruptcy (“CEB”) regulates that some onerous acts of disposal carried out between the debtor and his/her spouse or several relatives shall be deemed as donation and canceled. the provision in question does not contain any procedural safeguard for debtors and restricts unproportionally their defense rights. In its judgment dated 11.07.2018 and numbered 9/84 published in the Official Gazette dated 15.11.2018 and numbered 30596, the Constitutional Court has found the phrase “relative by blood or” of this provision unconstitutional and annulled that on said ground. After that decision, the expediency and constitutionality of the remainder of the first subparagraph of the third paragraph of article 278 of the CEB has become controversial. Within this context, in this article, third paragraph of article 278 of the CEB will be interpreted specifically, then the Constitutional Court judgment and the current version of said provision will be discussed in the light of the criteria which restrictions to right to prove must be in conformity with. Lastly, some suggestions will be asserted regarding the new provision which has to be adopted.