Algılanan stres ve üniversiteye uyum süreci: bilgece farkındalığın aracı rolü

Abstract

Öğrencilerin üniversitenin ilk yılında yaşadıkları yoğun stres ve uyum sorunları alanyazında ilgi gören önemli konulardır. Stresle ilgili olarak son dönemlerde sıkça araştırılan bir kavram da bilgece farkındalıktır. Stresin bilgece farkındalıkla ilişkisini ele alan çalışmalarda, bu iki kavramın birbirleri ile anlamlı düzeyde negatif ilişkili olduğu görülmektedir. Buradan yola çıkarak çalışmada üniversiteye uyum, algılanan stres ve bilgece farkındalık değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi üniversite hayatının ilk yılında bulunan 17-29 yaş arasındaki 240 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılara demografik bilgi formu, Bilgece Farkındalık Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği ve Üniversite Yaşamı Ölçeği uygulanmıştır. Sonuçlar, öğrencilerin algıladıkları stres düzeyi ile üniversiteye uyumun değişkenlerinin (duygusal uyum, üniversite ortamına uyum, karşı cinsle uyum, akademik uyum, sosyal uyum) anlamlı düzeyde negatif yönde ilişkili olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin bilgece farkındalık düzeylerinin ise algılanan stres düzeyleri ile anlamlı düzeyde negatif ilişkili olduğu; Kişisel Uyum(KU) dışında diğer tüm üniversiteye uyum değişkenleri ile de anlamlı düzeyde pozitif ilişkili olduğunu görülmüştür. Bunlara ek olarak, bilgece farkındalığın algılanan stres ve üniversiteye uyum (KU hariç) değişkenleri arasında aracılık ettiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışma stresin üniversiteye uyumu nasıl etkilediğinin anlaşılmasına katkıda bulunmuştur. Üniversiteye uyumu arttırmaya yönelik müdahale programlarında bilgece farkındalığı geliştirmenin faydalı olabileceğini öne sürmektedir.

The intense stress that first year student experienced and university adjustment problems are hot topics in literature. Another concept that is related to stress is mindfulness. the studies investigating the association between stress and mindfulness reveals that these two concepts are negatively associated. Based on this, the aim of this study is examining the relationship between university adaptation, perceived stress and mindfulness. the sample of the study consisted of 240 first year students aged between 17- 29. Demographics questionnaire, Mindfulness Attention Awareness Scale (MAAS), Perceived Stress Scale (PSS), and University Life Scale (ULS) were conducted to the participants. the results indicated that there was a significant negative association between perceived stress and university adaptation variables (emotional adaptation, university environment adaptation, personal adaptation, adaptation with the opposite sex, academic adaptation and social adaptation). There was a significant negative association between students’ mindfulness and perceived stress levels and there was a positive association between university adaptation variables (except from personal adaptation) and mindfulness. Additionally, it was detected that mindfulness mediated the association between perceived stress and university adaptation variables (except from personal adaptation). Consequently, the present study contributed to better understanding how stress influence the university adaptation. It suggests that it would be better to help develop mindfulness in intervention programs concerning increasing university adaptation.