Flüchtlingsdiskurse in der bundesrepublik Deutschland im kontext nationaler und Europäischer identitätsfindung

Abstract

2015 yılının ikinci döneminde ve 2016 yılının ilk aylarında yüz binlerce ilticacı, krizle sarsılmış olan orta doğu ülkelerinden Avrupa’ya göç ederek Alman medyasındaki fikir alışverişine hükmetmiştir. Bu tez, mülteciler hakkında kamuya açık olan fikir alışverişinin Almanya’da ulusal ve Avrupa bazındaki kimlik oluşumunu nasıl şekillendirdiğini araştırmaktadır. Kimlik oluşum süreçlerini anlamak için, önde gelen beş medya kurumunun 145 yazısı, araştırma zaman dilimi olan Eylül 2015 ve Ocak 2016 aylarını kapsayan süreci analiz edilmiştir. Araştırmaya kritik tartışma analizi yöntemi ile yaklaşılmıştır. Araştırma daha önce Avusturya’da konu ile ilgili mevcut olan söylemin RuthWodak tarafından analiz edilmiş kimlik oluşumunu örnek alarak yapılmıştır. Wodak ulusal kendi kavrayışını şekillendirmek, ayrıştırmak ve dönüştürmek için uygun stratejileri ayrıntılı biçimde analiz etmiş veya hâlihazırdaki yerleşmiş kişilikleri savunmuştur. Araştırmanın teorik çerçevesi mevcut makaleler bazında doğan kategorileri içermektedir. Bu araştırmaya göre Avrupa kimliğini mercek altına alarak, tartışma alanında Avrupa Birliği önemsiz bir rol oynamış ve çoğu zaman olumsuz eleştirilere maruz kalmıştır. Buna rağmen Avrupa Birliğine dâhil olan değerler ve kavramlar Alman benliği için çok büyük önem taşımaktadır. Ulusal kavrayışı yabancı etkiden koruma adına mültecilere karşı savunmaya dayalı bir duruş vaziyeti sergilendiği esas sonuç olarak görülmektedir. Bu nedenden dolayı makaleler daha önce Almanya’da var olan ilticacı tartışmalarına dayanmaktadır. İki araştırma zaman dilimi de önemli derecede farklılık göstermektedir. Eylül ayında ki yazılar ulusal kavrayışı yükseltirken, son zaman dilimi ise kritik katkıda bulunmuştur.

During the second half of 2015 and the beginning of 2016 the migration of hundreds of thousand of asylum seekers predominantly from Middle Eastern crisis-ridden countries to Europe have dominated the German media discourse. This study explores how public discourses about refugees have shaped National und European Identity in Germany. In order to understand identity building processes, 145 articles from 5 popular media sources during survey periods in September 2015 and in January 2016 were analyzed. They have been approached by means of a Critical Discourse Analysis. The research has been modeled on previous work of Ruth Wodak regarding identity formation in the Austrian discourse. Wodak has examined discursive strategies to construct, deconstruct or transform a national self-image or to defend an established identity. Her theoretical framework was combined with categories that were developed based on the articles. The analysis revealed that the European Union functioned as a subordinated theme in the debate and was mostly described in negative terms, thereby deconstructing European Identity. Nevertheless, values and moral concepts associated with the European Union were of great importance for German Identity. The main findings indicated a tendency to adopt a defensive posture towards refugees to protect national self-images from foreign elements. For this purpose, articles drew on arguments that have been part of prior German debates about asylum-seekers. The two survey periods significantly differed in terms of self-perception. While the articles in September enhanced the national self-image, the second period contributed to a critical selfperception.