Taşıyanın gemiyi denize elverişli bulundurma yükümlülüğünün ihlali ve denize elverişsizliğe ilişkin ispat yükünün değerlendirilmesi

Abstract

The carr ier’s obl igation to keep the sh ip seaworthy is expl icitly regulated in both the Turkish Commercial Code and the German Commercial Code. In Turkish law, the carr ier is l iable for the damages caused by the unseaworth iness of the sh ip in any type of freight contract, but the carr ier can avo id this responsibility by proving that although due diligence is exercised it was not possible to discover the deficiency that causes the unseaworth iness until the beginning of the voyage. With the German Maritime Commercial Law Reform, wh ich entered into force on 25.04.2013, the provisions of the German Commercial Code regarding maritime law were partially reformulated. After the amendments, the carrier is stilled obliged to keep the ship in a seaworthy condition. However, the sanction of the breach of this obligation is regulated differently according to the types of damage and the types of freight contract. In this study, the regulations regarding seaworthiness in both legal systems will be examined and also the burden of proof regarding seaworthiness will be emphasized on the basis of the principles accepted in the doctrine and judicial decisions.

Taşıyanın gemiyi denize elverişli hâlde bulundurma yükümlülüğü gerek Türk Ticaret Kanunu’nda gerekse Alman T icaret Kanunu’nda özel olarak düzenlenm iştir. Türk hukukunda ta şıyan, her türlü navlun sözle şmesinde gem inin den ize elver işsizliği nedeniyle meydana gelen zararlardan kural olarak sorumludur, ancak tedb irli bir taşıyanın harcamakla yükümlü oldu ğu d ikkat ve özen göstermekle beraber, den ize elverişsizliğe neden olan eks ikliği yolculuğun ba şlangıcına kadar ke şfetmesinin mümkün olmad ığını ispat ederek söz konusu sorumlulu ğundan kurtulab ilir. Alman hukukunda 25.04.2013 tar ihinde yürürlü ğe g iren Den iz T icareti Hukuku Reformu Kanunu’yla Alman Ticaret Kanunu’nun den iz t icaretine ilişkin hükümler i kısmen yeniden düzenlenm iştir. Yapılan de ğişiklikler sonras ında ta şıyanın gem inin den ize elverişli hâlde bulundurmakla yükümlü olduğu öngörülmüştür. Ancak bu yükümlülüğün ihlâlinin yaptırımı meydana gelen zararın ve navlun sözleşmesinin türüne göre farklı şekilde düzenlenm iştir. Bu çal ışmada her iki hukuk düzen inde den ize elver işliliğe ilişkin düzenlemeler incelenecek ve ayr ıca doktr inde ve yargı kararlarında kabul edilen esaslar üzerinden denize elverişsizliğin ispatı üzerinde durulacaktır.