Çalışmanın yapay zekayla dönüşümüne dair anlatılar: Gelecek sosyolojisi çerçevesinde bir inceleme

Abstract

Bu makalenin amacı yapay zekâyla beraber çalışmanın dönüşümüne dair küresel alanda oluşturulan gelecek tahayyüllerini incelemektir. Makale bu incelemeyi Türkiye’de sosyolojinin bir alt alanı olarak henüz varlık göstermeyen gelecek sosyolojisi çerçevesinde yaparak alana katkı sağlar. Böylece Türkiye sosyolojisine hem yapay zekâ ve çalışma hayatının dönüşümü konularında uluslararası düzeyde yapılan araştırmaları hem de gelecek sosyolojisi alanını tanıtmayı hedefler. Bu sayede, yapay zekâ konusunda son zamanlarda oluşmaya başlayan literatüre katkı yapmayı hem de Türkiye sosyolojisinde gelecek sosyolojisine bir giriş niteliği sağlamayı amaçlar. Makalede küresel kurumların raporlarında yapay zekânın çalışma hayatına gelecekte getireceği değişikliklerin nasıl tartışıldığı incelenecek, bu bağlamda iş gücünün dönüşümü üzerine oluşturulan gelecek tahayyülleri gelecek sosyolojisi literatürü çerçevesinde değerlendirilecektir. Bunun için küresel alanda yapay zekâ konusunda söylem yaratma gücü olan üç kurum ve grup seçilmiştir. Bunlar, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Ekonomik Forumu (WEF) ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ev sahipliğinde çalışmalar yürüten ve farklı alanlardan uzmanlardan oluşan Yapay Zekâ Küresel Ortaklığı (GPAI)’dır. Makalenin kullandığı metodolojik yaklaşım küresel kurumlar tarafından oluşturulan gelecek senaryosu çalışmalarını metin analizi yoluyla yapısöküme uğratmaktır.

The purpose of this article is to examine the future imaginations regarding the transformation of work through artificial intelligence created in the global arena. The article contributes to the field by making this analysis within the framework of the sociology of future, which does not yet exist as a subfield of sociology in Turkey. Thus, it aims to introduce the international research on artificial intelligence and the transformation of working life as well as the field of the sociology of future to Turkish sociology. In this way, it aims to contribute to the literature on artificial intelligence that has recently begun to form and to provide an introduction to the sociology of future in Turkish sociology. The article will analyze how the reports of global institutions discuss the changes that artificial intelligence will bring to working life in the future, and in this context, future imaginations focusing on the transformation of the workforce will be evaluated within the framework of the literature on the sociology of the future. For this purpose, three institutions and groups that have the power to create discourse on artificial intelligence in the global arena were selected. These are the International Monetary Fund (IMF), World Economic Forum (WEF) and Global Partnership on Artificial Intelligence (GPAI), which is hosted by the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) and which consists of experts from different fields. The methodological approach used in the article is the deconstruction of future scenario studies created by global institutions through text analysis.