Türkçe popüler müziğin şiir kodları: 2007-2016

Abstract

Bu yazının odak noktasını edebiyat ve müzik ilişkisinin popüler kültür şarkılarındaki yansımaları oluşturmaktadır. Popüler kültür şarkılarının edebî değer taşıyıp taşımadığı, şarkı sözlerinin şiir olarak kabul edilip edilemeyeceği tartışması her dönemde güncelliğini korumaktadır. Ancak bu tartışmalar çoğunlukla şarkı sözlerinin anlam yönüne odaklanmakta edebî form ve biçimler ikinci planda değerlendirilmektedir. Oysa şiirin biçim incelemesinde en temelde ölçü, durak, nazım birimi, kafiye şeması, kafiye türleri incelenmekte bu unsurlar günümüz şarkılarında da kullanılmaktadır. Bu sebeple şarkıların en azından biçimsel olarak şiirin bazı unsurlarını taşıdığı görülmektedir. Bu çalışmada Türkçe popüler müziğin 2007-2016 yılları arasında en çok dinlenen dört yüz şarkısı şiirle ilişkisi bakımından incelenmiştir. Bu amaçla, öncelikle şiir hakkında bazı görüş ve tanımlara yer verilmiş sonrasında şiir incelemesinde kullanılan ölçü, durak, nazım biçimi, kafiye şeması Türk edebiyatı dönemlerine göre açıklanmıştır. Türkçe pop şarkılarında şiirin biçim özelliklerinin ne sıklıkta kullanıldığı, yıllar içerisinde değişip değişmediği tespit edilmiştir. Bu değişikliklerin sebep ve sonuçları halk edebiyatı ve yeni Türk edebiyatı şiir formları da göz önünde bulundurularak popüler kültür bağlamında değerlendirilmiştir.

The present study centres around the reflections of the relationship between literature and music on popular culture. Discussions on whether popular culture carries literary value and song lyrics could be accepted as a poem or not continue to be up-todate in every period. Though, they concentrate mostly on the meaning aspect of song lyrics and literary forms as well as style are relegated to a subsidiary position. In fact, fundamental criteria for a stylistic analysis of a poem are concerned with metre, poetic manner, antibacchius, rhyme scheme, kinds of rhyme. These are the components of today’s songs, as well. For this reason, it is observed that the songs carry at least some of the elements of poetry. In this study, the most widely listened 400 Turkish songs between 2007-2016, were analysed in terms of their relevance to poetry. To this aim, first, several viewpoints and conceptual definitions about poetry are presented. Following that, metre, antibacchius, poetic manner, rhyme scheme, kinds of rhyme which are utilised in poetry analysis are explained. How frequently the structural features of poem are used in the Turkish pop songs and whether they are subject to change over years have been investigated. Taking the folk literature and current Turkish literature into account, the authors have evaluated the reasons underlying these changes and their consequences in the context of popular culture.