ETKİLİ BAŞVURU HAKKI ÖZELİNDE ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU USULÜYLE GERÇEKLEŞTİRMİŞ OLDUĞU DÖNÜŞÜM

Bireysel başvuru usulünün, Anayasa ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin (İHAS) ortak koruma alanını kapsamasından dolayı Anayasa\rMahkemesi, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) içtihadını daha\ryakından takip etmeye başlamıştır. Doğal olarak Mahkemenin temel hak\rve özgürlüklerle ilgili bakış açısı ve yaklaşımı da dönüşmüştür.\rÇalışmada bu dönüşüm etkili başvuru hakkı özelinde ele alınmıştır. Anayasa’nın adil yargılanma hakkını İHAS’ın aksine konu bakımından sınırlandırmamış olması, etkili başvuru hakkı kavramının görece az\rkullanılmasına yol açmıştır. Bu durum Anayasa’nın 40. maddesinin neredeyse sessiz kalmasına yol açmıştır. Ne var ki bireysel başvuru usulüyle birlikte etkili başvuru hakkı ve adil yargılanma hakkı arasındaki ayrım\rdaha da belirgin bir hâle gelmiştir. Anayasa Mahkemesi, İnsan Hakları\rAvrupa Mahkemesi (İHAM) içtihadından daha sık yararlanmaya ve temel hak ve özgürlükleri adeta İHAM ile diyalog hâlinde yorumlamaya başlamıştır. Böylelikle Anayasa Mahkemesi, özgün yapısı ve amacıyla,\rtemel hak ve özgürlükler açısından önemli bir işlevi olan etkili başvuru\rhakkıyla ilgili yeni bir yaklaşım geliştirmiştir. Bu yaklaşım yalnızca bireysel başvuru kararlarıyla sınırlı kalmamış, norm denetimi kararlarına\rda yansımıştır.\rÇalışma, bireysel başvuru usulüyle geliştirilen yeni yaklaşım ve birikimin, Anayasa Mahkemesini nasıl dönüştürdüğüne ilişkin bir örnek\rsunmayı amaçlamaktadır.\rAnahtar Kelimeler: Etkili başvuru hakkı, bireysel başvuru, norm\rdenetimi.