Memetik süreçlerine müdahale edilmiş içerik: Mizah içerikli instagram postlarının mem perspektifinden analizi

Kültürel aktarım birimi olarak tanımlanan mem, 90’lı yıllardan itibaren aktif bir araştırma konusu olmuştur, 2000’lerin başında ise dijital iletişim teknolojilerinin gelişimi sayesinde kullanıcı içeriklerinin dijital ekosistemin karakteristiklerinden birine dönüşmesi ile adeta ikinci baharını yaşayarak “internet memleri” adı altında gündelik hayatın bir parçası haline gelmiştir. Ancak kavramın tanımı, karakteristik özellikleri, neden bazı memler etkili olup uzun süre gündemde kalırken diğerlerinin bir anda yok olarak hafızalardan silindiği hakkında tartışmalar sonlanmamış bu konularda yeni fikirler ileri sürülmeye devam etmiştir. Bu araştırma da bu doğrultuda gelişmiş ve Türkiye’de büyük ilgi gören mizah içerikli Instagram hesaplarının mem perspektifinden incelenmesine odaklanmıştır. Söz konusu hesaplardan paylaşılan postlar aynı memler gibi kişiler arasında hızla yayılmakta, kendine has bir mizah anlayışı sergilemekte ve birden çok içerik katmanının bir araya getirilmesi yani remiks yöntemi ile oluşturulmaktadır. Çalışma kapsamında en çok takipçisi olan 3 adet mizah hesabı seçilerek, bu hesapların paylaşımları memetik bakış açısıyla incelenmiştir. Paylaşımların bir mem üretim yöntemi olan remiks pratiği aracılığıyla üretilme süreçleri analiz edilerek bu uygulamalar hakkında bilgi edinmek amaçlanmış ve bu içeriklerin mem olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği sorusu cevaplanmaya çalışılmıştır. Uygulanan tanımsal ve çıkarımsal analizler sonucunda postların mem olarak değil “memetik süreçlerine müdahale edilmiş içerik” (memetically modified content) olarak adlandırılması önerilerek bu alandaki literatüre katkı sağlanmış ayrıca çalışma Türkiye’de mem ve remiks konularında yapılmış ilk doktora araştırması olmuştur.

The meme, defined as a cultural transmission unit, has been an active research topic since the 1990s, but in the early 2000s, as a consequence of the developments in digital communication technologies, it received a new face and thus the phenomenon of “Internet memes” was born. However, debates on the definition and characteristics of memes have never reached a conclusion and the question of why some memes are more effective and circulate for a long time while others disappear and are forgotten quickly remains unanswered. Keeping these issues in mind, this research is designed within the framework of memes and remix practices and focuses on the humorous Instagram accounts from Turkey. The posts of these accounts share several characteristics with memes: they both spread quickly among social media users, have their own distinct sense of humor, and are examples of remixed content, which means they are made up of multiple elements. 3 humor accounts with the most followers were selected and the posts of these accounts were examined from a memetic point of view within the scope of study. The remix practices on these posts have been investigated to shed light on the remix processes on social media platforms and answer the question of whether these posts can be considered as memes. Descriptive and inferential analyzes have been conducted on 504 posts. Since it was seen that these posts distinguish from memes, the concept of “MMC (memetically modified content)” has been suggested to identify these posts. In addition to the introduction of the concept of MMC to literature, the research has a contribution to the field of digital culture as the first PhD research on memes and remix practices in Turkey.