Ahlak – adalet - para bağlamında “Yaşlı Hanımın Ziyareti”

Abstract

Her şey satın alınabilir. Almanca yazılan edebiyatın önemli yazarlarından olan İsviçreli yazar Friedrich Dürrenmatt’ın 1956 yılında kaleme almış olduğu ‘Yaşlı Hanımın Ziyareti’ adlı eserin kilit noktasını oluşturan bu cümlede, sadece somut varlıkların değil, soyut değerlerin de satın alınabileceğine, dolayısıyla her şeyin parasal karşılığının olduğuna vurgu yapılmaktadır. Dürrenmatt, eserlerinde genel olarak Yirminci Yüzyılın ortalarında ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında değişen dünya ve kapitalist sistem içinde, bireyin yabancılaşması, ahlaki çöküntü ile birlikte bireylerin insanlıktan uzaklaşmalarını ele almaktadır. ‘Yaşlı Hanımın Ziyareti’ adlı eser, özellikle insanın içinde bulunduğu şartların zorlaşması ve içinden çıkılamaz hal aldığı durumlarda, bilhassa paranın da gücü ve tesiri altında, en önemli varlık sebeplerinden olan ahlaki değerlerinden dahi nasıl vazgeçebildiğini göstermesi bakımından önem taşımaktadır. Söz konusu eserde, başkahraman Claire Zachanassian, on yedi yaşındayken sevdiği erkek olan Alfred Ill’den hamile kalır. Ancak Alfred Ill çocuğun kendisinden olmadığını iddia ederek, maddi durumu iyi olan başka birisiyle evlenir. Yaşadığı haksızlık sonrasında Claire Zachanassian, bulunduğu yerden ayrılmak zorunda kalır. Yıllar sonra doğduğu şehre geri dönen Zachanassian, kendisine yapılan haksızlığı ortadan kaldırmak için para karşılığında adalet satın almak ister. Aslında burada gerçekte satın alınan adalet değil, tüm şehir halkının ahlaki değerleridir. Bu makalede amaç, Friedrich Dürrenmatt’ın tiyatro formunda yazdığı ve içerik bakımından son derece aktüel olan ‘Yaşlı Hanımın Ziyareti’ adlı eseri, ahlak, adalet ve para ilişkisine göre incelemektir.

Everything can be purchased. This sentence constitutes the main subject of 'The Visit'. The work of the Swiss writer Friedrich Dürrenmatt, who is one of the important writers of the literature written in German, was written in 1956. In his work, he emphasizes that not only tangible assets but also abstract values can be bought. Accordingly, everything has a monetary equivalent. In his works, Dürrenmatt criticizes the changing world and capitalist system in the middle of the twentieth century and after the Second World War. In this context, it deals with the alienation of the individual in this system, the moral breakdown in society and the people's departure from humanity. The work titled 'The Visit' describes the human’s change especially when the conditions get worse and situations become inextricable. The work is especially important in terms of showing how people can give up their moral values that are the most important reasons of existence under the power and influence of money. In the work, the protagonist Claire Zachanassian was seventeen, when she became pregnant by Alfred Ill, the man she loved. However, Alfred Ill marries someone else whose financial situation is good, claiming that it is not his child. After the injustice, Claire Zachanassian is forced to leave where she was. Years later, Zachanassian returns to the city where she was born, wants to eliminate injustice and buy justice for money. In fact, it is not justice that is actually bought here, but the moral values of the members of the public. The purpose of this article is to examine the work titled 'The Visit', written by Friedrich Dürrenmatt in theater form, which is highly current in terms of morality, justice and money.