Interkulturelles controlling - herausforderungen für Deutsche unternehmen in der Türkei

Abstract

This study aims for German companies operating in Turkey to analyze the impact of the cultural differences on Control/Management Accounting and to examine the problems arising therefrom. The theory part of the work is based on the research findings of Hofstede’s cultural dimensions. In this context an empirical research has been carried out in order to identify the problems that are due to cultural differences in German enterprises. On the one hand the precisely and detailed planning of German enterprises is presented. On the other hand this way of planning has been determined dysfunctional in Turkey because it reduces the flexibility which is necessary in the context of providing the most effective adaptation to constantly changing environmental conditions. Besides it has been detected that Turkish auditors participated in the planning process and that in Turkey the importance of the hierarchy is higher than in Germany. Moreover the importance of longterm plans of German companies is highlighted but in Turkey the implementation of longterm planning turned out to be more complicated due to the dynamic environment. Related to the provision of information it has been established that the social relations and informal (unwritten) information play an important role in Turkey whereas in German companies mainly written exchange of information is preferred. In addition to cultural differences the education Controllers and the specialization have changed in both countries thus we are confronted with the different perception of Control/Management Accounting mentality in these countries. It has been observed that some of the interviewed German companies standardized the control system for all business units which also has disadvantages when the regional characteristics are overlooked in addition to its advantages. However compared to Germany in Turkey improvisation and flexibility have more importance. At the end of this study there has been formed concrete proposals based on theoretical and empirical researches which have been fulfilled in order that a German company operating in Turkey can establish its control system in the most efficient way. Therefore it was made an opportunity to minimize the cultural problems affecting Control/Management Accounting and to overcome them.

Bu çalışmanın amacı Türkiye`de faaliyet gösteren Alman şirketlerinde ortaya çıkan kültürel farklılıkların kontrol (Controlling) üzerindeki etkisini incelenmek ve bundan kaynaklanan sorunları tanımlanmaktır. Çalışmanın teori bölümü Hofstede`nin kültür boyutlarının incelendiği araştırma bulgularına dayanmaktadır. Bu kapsamda Alman işletmelerinde kültürel farklılıklar nedeniyle öne çıkan sorunların saptanması için ampirik bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Almanya´da planlamanın çok detaylı ve ayrıntılı yapıldığı, diğer taraftan Türkiye`de çok ayrıntılı ve detaylı planlamanın sürekli değişen çevresel koşullara en etkin biçimde uyum sağlaması bağlamında gerekli olan esnekliği azalttığından, işlevsiz olarak algılandığı ortaya konulmuştur. Bunun yanında Türkiye'deki denetçiler Alman şirketlerinde planlama sürecine katıldığı ve hiyerarşinin önemi Almanya`ya göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, uzun vadeli planların Alman şirketlerinde öneminin vurgulandığı, ancak Türkiye'deki dinamik ortam nedeniyle uzun vadeli planlamanın uygulanmasının daha komplike olduğu ortaya çıkmıştır. Bilgi sağlanması ile ilgili ise Türkiye'de sosyal ilişkiler ve informel (yazılı olmayan) bilgiler önemli bir rol oynadığı, buna karşılık Alman şirketlerinde ağırlıklı olarak yazılı bilgi tercih edildiği belirlenmiştir. Kültür farklılıkların yanında kontroler (controller) eğitimi ve uzmanlaşmanın her iki ülkede değişiklik gösterdiği ve böylelikle bu ülkelerde Controlling anlayışının farklı algılanmasının gerekçesi olarak karşımıza çıkmıştır. Görüşme yapılan Alman şirketlerinin bir bölümü tüm iş birimleri için kontrol sisteminin standartlaştırıldığı gözlemlenmiş, ancak bunun avantajlarının yanında bölgesel özellikler göz ardı edildiğinde dezavantajlarının da olduğu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte Almanya'ya kıyasla Türkiye'de planlamada doğaçlama ve esnekliğin daha önem taşıdığı tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda Türkiye’de faaliyet gösteren bir Alman firmasının kontrol sistemini en etkin şekilde yürütebilmesi için yapılan teorik ve ampirik araştırmalar ışığında somut öneriler oluşturulmuş, böylece kontrolü etkileyen kültürel sorun alanlarının en aza indirgenmesi ve üstesinden gelinmesine olanak sağlanmıştır.