Ercan, Hüseyin Onur2024-04-012024-04-012023Ercan, Hüseyin Onur (2023). Rusya'ya gönderilen Derviş Mehmed Efendi'nin diplomatik misyonunun dönemin Alman basınında ve Avustralya elçisi Esterhazy'nın raporlarındaki yansıması. Rusya Araştırmaları Dergisi içerisinde 10, 25-47.2757-7899,https://hdl.handle.net/20.500.12846/978III. Osman’ın tahta cülûsunu Rusya’ya tebliğ vazifesiyle görevlendirilen Osmanlı elçisi Derviş Mehmed Efendi, diplomatik misyonuna dair kaleme aldığı ve günümüze ulaşabilmiş takrîri/sefâretnâmesi bulunduğundan, bilinen ve hakkında çeşitli çalışmalar yapılmış bir elçidir. Bununla birlikte şimdiye kadar ortaya çıkarılmamış hususlardan birisi, elçiliğin mebzul sayıdaki dönemin Alman basınında nasıl yer bulduğudur. XV. yüzyıl ortalarında Almanya’da Mainz şehrinde hareketli parçalar ile yazı baskısını başlatan Johannes Gutenberg’e kadar geri götürülebilen ve XVIII. yüzyıl itibarıyla Almanca konuşan kalabalık nüfustan ötürü yüksek tirajlara sahip Alman basını, Berlin, Viyana, Frankfurt ve Münih gibi şehirler başta olmak üzere birçok büyük şehirde bulunan matbaalarla canlı ve etkili bir haber kaynağı konumundaydı. Kaldı ki Alman basını, ana hedef kitlesi geniş bir coğrafyaya yayılmış olan XVIII. yüzyılın okumuş siyasal insanın (homo politicus) iltifatına sahipti. Ayrıca kuvvetli bilgi toplama ağıyla beslenen Almanca yayınların, kısa bir süre sonra Fransızca, İtalyanca ve İngilizce gibi diğer dillere çevrildiği, dolayısıyla üretilen haberlerin yalnızca Almanca bilen okuyucuyla sınırlı kalmadığı bilinen bir husustur. Bu noktadan hareketle bir Osmanlı elçisinin, Çar Büyük Petro’dan beri Avrupa’nın büyük devletleri arasına girmenin yollarını arayan Rusya’ya gönderilişi, 1755 yılı itibarıyla Avrupa’da olup bitenleri süreli gazete ve dergilerden öğrenmeyi çoktan alışkanlık edinmiş okuyucu kitlesi için yüksek haber değeri taşıyordu. Haberlerin öne çıkardığı konulardan, diğer bir ifadeyle neyin haber yapılıp yapılmadığından, tercih edilen anlatım biçiminden, kısaca elçiliğin Alman kamuoyuna nasıl yansıtıldığından hareketle, Osmanlıların XVIII. yüzyıl ortalarında Avrupa’da nasıl görüldüğüne dair ipuçları bulmak mümkündür. Bu makale geniş bir yelpazede taranan dönemin yayınlarına dayanarak söz konusu diplomatik misyonun, Derviş Mehmed Efendi’nin Mayıs-Temmuz aylarını geçirdiği St. Petersburg günlerinin Alman basınına nasıl yansıdığını ortaya koymak için hazırlanmış bulunmaktadır. Bunun dışında aynı sıralarda St. Petersburg’da bulunan Avusturya elçisi Kont Esterházy’nin raporları da incelenmiş ve Osmanlı elçisi hakkında yazdıkları ele alınmıştırThe Ottoman envoy Dervish Mehmed Efendi, who was assigned to notify Russia of the accession of Osman III, is a known envoy about whom various studies have been carried out, as he has a surviving takrîr/sefâretnâme written about his diplomatic mission. However, one of the questions that has not yet been researched is how the embassy was covered in the abundant contemporary German press. The German press, which can be traced back to Johannes Gutenberg, who started printing with movable parts in Mainz, Germany in the mid-fifteenth-century, and which had high circulations due to the large German-speaking population by the 18th century, was a lively and effective source of news with printing presses located in many major cities, especially in Berlin, Vienna, and Munich. Moreover, the German press had the favor of the homo politicus, in other words, the educated political man of the eighteenth century, whose main target audience was spread over a wide geography. In addition, it is a well-known fact that German publications, which were fed by a strong information-gathering network, were soon translated into other languages such as French, Italian, and English, thus the news produced was not limited to German-speaking readers. From this point of view, the dispatch of an Ottoman ambassador to Russia, which had been looking for ways to become one of the great states of Europe since the reign of Tsar Peter the Great, was of high news value for the readership, which by 1755 was already in the habit of learning what was happening in Europe from periodicals and journals. It is possible to find clues about how the Ottomans were perceived in Europe in the mid-eighteenth-century by analyzing the topics highlighted in the news, in other words, what was and what was not reported, the preferred narrative style, in short, how the embassy was reflected the German public. Based on a wide range of contemporary publications, this article aims to reveal the way this diplomatic mission, Dervish Mehmed Efendi's May-July St. Petersburg days, was reflected in the German press. In addition, the reports of the Austrian envoy Count Esterházy, who was in St. Petersburg at the same time, were also analysed and his writings about the Ottoman envoy were addressed.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessRusyaOsmanlı elçisiDerviş Mehmed EfendiKont EsterházySt. PetersburgIII. OsmanRussiaOttoman envoyDervish Mehmed EfendiCount EsterházySt. PetersburgOsman IIIArticle1010.48068/rusad.138881225471215562