İşverenin hukuki sorumluluğunun TBK m. 71 çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

İşverenin, işçinin uğradığı iş kazası veya meslek hastalığı zararlarının SGK tarafından karşılanmayan miktarının kendisinden talep edilebileceği hususunda tartışma bulunmasa da söz konusu sorumluluğun hukuki niteliği bakımından doktrinde çeşitli görüşlerin yer aldığı yukarıda izah edilmiştir. Bu konudaki içtihatların gelişim sürecine bakıldığında ise Yargıtay’ın ilk kararlarında meseleye haksız fiil yani kusur sorumluluğu üzerinden yaklaştığı, sonraki kararlarında ise sözleşmese sorumluluk esasını benimsediği ve fakat sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeler sonucu tehlike esasına dayalı kusursuz sorumluluk görüşünü kabul ettiği görülmektedir.

Söz konusu tehlike sorumluluğunun temelinde ise nimet-külfet, hakimiyet ve tehlike ilkeleri yer almaktadır. Bunlardan eski bir ilke olan nimet-külfet ilkesine göre adalet ve hakkaniyetin sağlanması bakımından tehlikeli faaliyette bulunan ve bundan yarar sağlayan bir kimsenin bu faaliyetten doğan zararlara da katlanması gerekmektedir(19). Diğer bir ilke olan hakimiyet ilkesine göre ise gerçekleşen zararlardan tehlikeye en iyi şekilde hakim olabilen kişi, o tehlikeli işletme ya da faaliyeti en iyi denetleyebilen ve gözetleyebilen kişi olması sebebiyle sorumlu tutulmalıdır. Böylece zararın oluşmaması için hakimiyet sahibi olan işveren gerekli tüm önlemleri almak durumunda kalacaktır. Tehlike sorumluluğunun esasını oluşturan ilke ise tehlike ilkesidir. Buna göre önemli ölçüde tehlike arz eden işletme faaliyetlerinin toplumsal yararı gözetildiğinde dahi oluşturduğu zararlara zarar görenin katlanmasını beklemek adil olmayacaktır. Bu sebeple tehlikenin gerçekleşmesi sonucu oluşan zararlardan o tehlikeyi meydana getiren ya da bundan yararlanan kişinin sorumlu tutulması gerekmektedir.